Παθητικό Κτίριο
Τι είναι το παθητικό κτίριο
Ο όρος παθητικό σπίτι (Passivhaus στα γερμανικά) αναφέρεται στο αυστηρό, εθελοντικό πρότυπο Passivhaus για την ενεργειακή απόδοση ενός κτιρίου, όπου μειώνοντας δραστικά το «οικολογικό αποτύπωμα» του, έχουμε ως αποτέλεσμα ένα εξαιρετικά χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης κτίριο που απαιτεί ελάχιστη ενέργεια για θέρμανση ή ψύξη. Είναι ένα πρότυπο κατασκευής κτίριων που είναι πραγματικά ενεργειακά αποδοτικά, άνετα, οικονομικά και οικολογικά ταυτόχρονα.
Η ιδέα του Παθητικού Κτιρίου μπορεί να γίνει σε γενικές γραμμές κατανοητή όταν αντιληφθεί κανείς πως συμπεριφέρεται το κτίριο σε σχέση με την κατανάλωση ενέργειας. Όλα τα κτίρια έχουν ένα ενεργειακό ισοζύγιο, ενέργεια χάνεται και κερδίζεται κάθε ώρα της ημέρας και η διαφορά καλύπτεται από τα συστήματα θέρμανσης (boiler, θερμαντικά σώματα κλπ.) και ψύξης (A/C). Οι ενεργειακές απώλειες και τα ενεργειακά κέρδη είναι αποτέλεσμα των παθητικών τεχνολογιών που έχουν εφαρμοστεί στο κτίριο (μόνωση, κουφώματα κλπ.) ενώ οι ενεργητικές τεχνολογίες όπως το σύστημα θέρμανσης και το σύστημα ψύξης είναι αυτές που εξισορροπούν το ενεργειακό ισοζύγιο.
Σε ένα συμβατικό κτίριο δίνεται έμφαση στις ενεργητικές τεχνολογίες, με λέβητες-καυστήρες, θερμαντικά σώματα- καλοριφέρ, μονάδες air-condition να αποτελούν συνήθη επιλογή στις κατασκευές. Από την άλλη πλευρά δεν δίνεται μεγάλη σημασία στις παθητικές τεχνολογίες, με την ελάχιστη προβλεπόμενη από τον Κανονισμό θερμομόνωση και κουφώματα χωρίς αξιόλογες θερμομονωτικές ή ανακλαστικές προδιαγραφές. Αυτές οι τακτικές σχεδιασμού και υλοποίησης των συμβατικών κτιρίων έχουν οδηγήσει σε πολύ υψηλά κόστη διαχείρισης που θα μπορούσαν να αποφευχθούν.
Το Παθητικό Κτίριο είναι το ακριβώς αντίθετο. Δίνει έμφαση στις παθητικές τεχνολογίες, με υψηλά επίπεδα θερμομόνωσης στην εξωτερική τοιχοποιία, παράθυρα και πόρτες υψηλών θερμομονωτικών προδιαγραφών και με την εξασφάλιση ενός αεροστεγούς εσωτερικού του κτιρίου. Όταν οι παθητικές τεχνολογίες εφαρμόζονται και υλοποιούνται με σωστό τρόπο, η διαφορά του ενεργειακού ισοζυγίου του κτιρίου, την οποία καλούνται να καλύψουν οι ενεργητικές τεχνολογίες, είναι πολύ μικρή.
Βασικές αρχές του παθητικού κτιρίου
1. Μόνωση:
Ένα σωστά μονωμένο κτιριακό κέλυφος, κατά τη διάρκεια του χειμώνα, διατηρεί τη ζέστη μέσα στο κτίριο, ενώ το καλοκαίρι την εμποδίζει να εισέλθει μέσα σε αυτό. Για να ελαχιστοποιηθούν οι απώλειες θερμότητας χρειάζεται μόνωση περίπου 15 cm +, ανάλογα με τη θέση σε κάθε μέρος της Ελλάδας, με θερμική αγωγιμότητα ≤ 0,1 W / (m K), με στόχο η τιμή U του κελύφους να κυμαίνεται μεταξύ 0,10 και 0,25 W/(m2K).
2. Παράθυρα:
Τα σωστά σχεδιασμένα, μονωμένα και τοποθετημένα κουφώματα συμμετέχουν στη βέλτιστη αξιοποίηση των ηλιακών κερδών. Όλα τα παράθυρα, επίσης, πρέπει να είναι πολύ καλά μονωμένα. Καλό θα είναι να μην είναι υπερμεγέθη (αύξηση του κόστους), να έχουν "ενεργειακούς υαλοπίνακες με τιμή Ug < 0,80 W/(m2K) συνολική τιμή Uw < 1.00 W/(m2K).
3. Αερισμός με Ανάκτηση Ενέργειας:
Τα συστήματα αερισμού των Παθητικών Κτιρίων παρέχουν καθαρό αέρα, απαλλαγμένο από γύρη και σκόνη, με μέγιστη ενεργειακή απόδοση μέσω της ανάκτησης θερμότητας και με έλεγχο της υγρασίας. Ο αερισμός θα πρέπει να γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να μη χάνεται η εσωτερική ζεστασιά το χειμώνα. Ο μηχανικός αερισμός με ανάκτηση θερμότητας είναι η λύση. Λειτουργεί καλά μόνο σε αεροστεγή σπίτια όμως και προσφέρει ανάκτηση ενέργειας μέχρι και 90%. Το καλοκαίρι ο φυσικός νυχτερινός αερισμός και η χρήση ελαφράς γαιωθερμίας δίνουν τα επιθυμητά επίπεδα θερμικής άνεσης.
4. Αεροστεγανότητα:
Τα Παθητικά κτίρια είναι έτσι σχεδιασμένα ώστε να αποφεύγονται οι διαρροές αέρα στο κτιριακό κέλυφος με αποτέλεσμα να αυξάνεται η ενεργειακή απόδοση και να εμποδίζεται η εμφάνιση ρευμάτων αέρα και φθορών από την υγρασία. Η αεροστεγανότητα του κτιρίου δεν θα πρέπει να ξεπερνά τις 0,6 αλλαγές αέρα/ώρα. Αυτό μπορεί να γίνει από οποιοδήποτε υλικό που είναι και παραμένει αεροστεγές. Χαρτί, φύλλο πολυαιθυλενίου, μοριοσανίδες ξύλου, σοβάς κλπ.
5. Θερμογέφυρες:
Η ελαχιστοποίηση θερμογεφυρών και ασθενών σημείων στο κτιριακό κέλυφος, συνεισφέρει στη δημιουργία ευχάριστης και σταθερής θερμοκρασίας, ενώ εξαλείφει τις φθορές από την υγρασία, ενώ αυξάνει την ενεργειακή απόδοση.
Με την ελαχιστοποίηση των απωλειών μεγιστοποιούνται τα θερμικά κέρδη. Αυτά προέρχονται από τον ήλιο, που πρέπει να μπαίνει πλούσιος το χειμώνα στο σπίτι, αλλά και να αποφεύγεται με σωστή σκίαση το καλοκαίρι, και από τις δραστηριότητες των χρηστών και τις συσκευές μέσα στο σπίτι. Το κτίριο χρειάζεται καλό προσανατολισμό προς το νότο και καλό βιοκλιματικό σχεδιασμό. Επικουρική θέρμανση και Ζεστό νερό χρήσης προέρχονται και αυτά από τον ήλιο ή από άλλα παθητικά ή και ενεργειακά συστήματα υψηλής απόδοσης και χαμηλής κατανάλωσης.
Τελικό αποτέλεσμα, το κτίριο χρειάζεται μόλις 15 Kwh/m2 το χρόνο για ψύξη ή θέρμανση και ΖΝΧ. Επιπλέον η πρωτεύουσα ενέργεια δεν ξεπερνά τις 120 Kwh/m2 το χρόνο.
